Lessen uit de ketensamenwerking in de Zorg en Voor- en Vroegschoolse Opvang voor peuters

Op verzoek van een Friese gemeente heeft de Kenniswerkplaats Jeugd Friesland een aantal leerbijeenkomsten gehouden om gezamenlijk met betrokken partijen te reflecteren op de ketensamenwerking om in de ondersteuningsbehoefte van peuters binnen de voor en vroegschoolse voorzieningen (VVE) in de gemeente te voorzien.

Vanuit de verschillende perspectieven, zoals gemeente en de gemeentelijke toegang, kinderopvang, Integrale Vroeghulp en aanbieders van gespecialiseerde hulp aan het jonge kind, zijn de succes- en belemmerende factoren (op de niveaus van professional en organisatie) van de ketensamenwerking in kaart gebracht. Daarnaast zijn concrete verbeterpunten geformuleerd om de toekomstige ketensamenwerking rondom peuters te versterken.

MEER WETEN?
Bekijk HIER de factsheet waarin de belangrijkste bevindingen uit de leerbijeenkomsten op een rij zijn gezet.

Dialoogtafels in de samenwerking tussen onderwijs en zorg in gemeente Heerenveen

In het kader van de versterking van de samenwerking van onderwijs en (jeugd)zorg heeft een aantal onderwijsorganisaties samen met de gemeente Heerenveen een Kennisvoucher van ZonMw aangevraagd om de Dialoogtafelmethodiek (ontwikkeld binnen de Friese werkplaats) toe te passen.

Het doel van de gehouden casus-specifieke dialoogtafels was om de zorg- en onderwijsprofessionals dichter bij elkaar te brengen, hen gezamenlijk te laten reflecteren op en leren van complexe casussen. Zowel vanuit primair onderwijs, voortgezet onderwijs als MBO is een representatieve casus uitgezocht, waarin veelvoorkomende knelpunten in de samenwerking tussen onderwijs en zorg naar voren komen. Met behulp van de Dialoogtafelmethodiek en een onafhankelijke voorzitter is gekeken wat goed gaat, waar de verbeterpunten liggen en zijn concrete aanbevelingen geformuleerd.

De opbrengsten van de drie casus-specifieke dialoogtafels zijn besproken met de werkgroep en de stuurgroep van dit Kennisvoucher project. De opbrengsten zijn gebundeld in dit overstijgend casus-profiel.

Lees HIER meer over de belangrijkste inzichten en het vervolg!

Factsheet pizza-bijeenkomst met jongeren over ‘Het betrekken van het sociaal netwerk bij hulp’

De Kenniswerkplaats Jeugd Friesland is samenwerkingspartner in een ZonMw implementatieproject, in vervolg op het landelijke onderzoek naar werkzame elementen van interventies voor gezinnen met zware opvoedproblemen (ZOP) en gezinnen met meervoudige en complexe problemen (GMCP). Dit onderzoek heeft kennis opgeleverd over de inhoud van de hulp aan deze gezinnen en over de werkzame elementen van de hulp. Door middel van het implementatieproject willen we professionals in de regio Friesland, Groningen en Drenthe helpen om de opgedane kennis toe te passen in de praktijk. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met de RuG, Hogeschool Windesheim, de Groningse Kenniswerkplaats Jeugd C4Youth en Stichting ExpEx (Experienced Experts)/Stjoer.

Een van de onderdelen van dit project is het ontwikkelen van een workshop voor professionals, gericht op het activeren van het sociaal netwerk. Uit onderzoek blijkt dat het sociale netwerk, zoals familie en vrienden maar ook andere bekenden van jongeren en ouders, weinig wordt betrokken bij de hulp aan gezinnen met meervoudige en complexe problematiek. We weten dat dit wel belangrijk is, tegelijkertijd vinden hulpverleners het lastig om familie en vrienden bij de hulp te betrekken.

Op 23 juni 2022 vond een pizza-bijeenkomst met jongeren plaats bij Jimmy’s in Leeuwarden, geleid door Loraine Visscher (RuG), Anja Holwerda (Kenniswerkplaats Jeugd Friesland) en Henkjan Boels (stagiaire Kenniswerkplaats Jeugd Friesland). We gingen in gesprek over wat voor jongeren belangrijk is als het gaat om het betrekken van familie en vrienden bij de hulpverlening. Aan de hand van vier thema’s hebben we in kaart gebracht wat hulpverleners vooral wel en vooral niet moeten doen als het gaat om het betrekken van het sociale netwerk bij hulp aan gezinnen met complexe problematiek. De jongeren hebben praktische tips & tricks geformuleerd voor professionals die input gaan vormen voor de te ontwikkelen workshops.

De opbrengsten van deze pizza-bijeenkomst kun je HIER lezen.

Factsheet ‘Lessen vanuit de ketensamenwerking in crisissituaties’

In de zomer van 2022 is een leerbijeenkomst gehouden met uitvoerend professionals om gezamenlijk te reflecteren en inzicht te krijgen in wat goed gaat en wat beter kan in de samenwerking, overdracht en afstemming in de zorg voor kwetsbare jeugdigen en gezinnen in crisissituaties. In deze bijeenkomst zijn de succes- en belemmerende factoren in het samenwerkingsproces, met een specifieke casus als startpunt, in kaart gebracht en zijn concrete aanbevelingen in relatie tot het samenwerkings- en werkproces geformuleerd. Met de beleidsmedewerkers kwaliteit, managers en directie van de bij de casus betrokken instellingen is vervolgens gereflecteerd op de stappen die gezet moeten worden om de aanbevelingen in de praktijk goed te kunnen borgen.

De opbrengsten van deze leerbijeenkomst kun je HIER lezen.

Leerbijeenkomsten n.a.v. de inzichten uit de Monitor Gemeentelijke Toegang

In het voorjaar van 2022 zijn we i.s.m. twee netwerkregisseurs van Actie- en ontwikkelprogramma Foar Fryske Bern gestart met een reeks leerbijeenkomsten over thema’s die uit de Monitor Gemeentelijke Toegang naar voren komen. Ook worden gemeentelijke best practices met elkaar gedeeld.

Tijdens de eerste leerbijeenkomst is stil gestaan bij de vragen: (1) Hoe zorg je ervoor dat jeugd en gezin met een hulpvraag snel gezien en gehoord worden? en (2) Hoe beslis je samen met jeugd en gezin welke hulp passend is? In de daarna volgende twee bijeenkomsten is het thema ‘Regievoering’ besproken: wat is regie en wie is waarvoor verantwoordelijk? We hebben tijdens deze bijeenkomsten de handreiking van Toezicht Sociaal Domein naast de gemeentelijke praktijk gelegd en gekeken welke afspraken gemaakt kunnen worden voor een regionale basis m.b.t. regievoering. De aanbevelingen zullen vervolgens in bijeenkomsten met ketenpartners, zoals gecertificeerde instellingen, zorgaanbieders en Veilig Thuis besproken worden.

De impressies van de drie leerbijeenkomsten met gemeentelijke professionals zijn per sessie weergegeven in de onderstaande factsheets:

1. Impressie bijeenkomst d.d. 10 maart 2022 m.b.t. hulpvraag van het gezin en samen beslissen over passende hulp
2. Impressie bijeenkomst d.d. 23 mei 2022 m.b.t. regievoering (deel 1)
3. Impressie bijeenkomst d.d. 27 juni 2022 m.b.t. regievoering (deel 2)

Factsheet ‘Lessen vanuit de ketensamenwerking rondom kwetsbare gezinnen’

In het voorjaar van 2022 is een leerbijeenkomst gehouden met uitvoerend professionals om gezamenlijk te reflecteren en inzicht te krijgen in wat goed gaat en wat beter kan in de samenwerking tussen professionals vanuit gemeentelijke wijk- en gebiedsteams, jeugdhulp, onderwijs en medische zorg, die alle betrokken zijn bij de zorg voor kwetsbare gezinnen in Friesland. In deze bijeenkomst zijn de succes- en belemmerende factoren in het samenwerkingsproces, met een specifieke casus als startpunt, in kaart gebracht en zijn concrete verbeterpunten in relatie tot het samenwerkings- en werkproces geformuleerd.

De opbrengsten van deze leerbijeenkomst kun je HIER lezen.

Leernetwerk ‘Samen beslissen met jeugdige en ouders over passende hulp’ (serie 2)

Binnen het leernetwerk ‘Samen beslissen met jeugdige en ouders over passende hulp’, zijn in de periode november 2021 – maart 2022 vier online bijeenkomsten gehouden. Tijdens de leernetwerk bijeenkomsten hebben we gesproken over de volgende vragen:

• Hoe zorg jij dat jongere/ouder(s) zich gehoord voelen?
• Wat lukt nog niet goed (genoeg) als het gaat om samen beslissen?
• Wat levert (toepassen van de richtlijn) ‘Samen beslissen’ op voor jongere/ouder? en voor jou als professional?
• Wat levert (toepassen van de richtlijn) ‘Samen beslissen’ op voor jou als professional en wat heb je nodig om deze richtlijn in je eigen praktijk te implementeren?
• Welke stap(pen) wil jij de komende periode hierin zetten? Hoe ga je met de gekozen stappen en ambities aan de slag? Hoe betrek je collega’s en cliënten hierbij?

Deze serie leernetwerk bijeenkomsten is afgerond met een reflectie sessie waarin we hebben gesproken over onze ambities en welke stappen de afgelopen periode hierin gezet zijn. De deelnemers geven aan dat:

• Jongeren en ouders worden regelmatiger gevraagd hoe de samenwerkingsrelatie wordt ervaren;
• De richtlijn ‘Samen beslissen’ wordt regelmatig onder de aandacht gebracht in casusoverleggen en methodiekbesprekingen;
• De richtlijn ‘Samen beslissen’ is opgenomen in formats voor intakegesprekken en overleg met andere professionals.

De opbrengsten van de vier leernetwerk bijeenkomsten (SERIE 2) zijn per sessie weergegeven in de onderstaande factsheets:

1. Impressie bijeenkomst d.d. 8 november 2021: in gesprek over hoe wij ervoor zorgen dat jongeren en ouders zich gehoord voelen en wat hierin nog niet goed lukt.
2. Impressie bijeenkomst d.d. 13 december 2021 m.b.t. de meerwaarde van (toepassen van de richtlijn) ‘Samen beslissen’ voor jongeren, ouders, professionals.
3. Impressie bijeenkomst d.d. 31 januari 2022 m.b.t. te zetten stappen zodat de richtlijn ‘Samen beslissen’ daadwerkelijk geïmplementeerd wordt in de dagelijkse praktijk.
4. Impressie bijeenkomst d.d. 21 maart 2022: reflectie sessie over de gezette stappen, bereikte resultaten en geleerde lessen.

Factsheet ‘Lessen vanuit de ketensamenwerking bij zorgmeldingen’

In het najaar van 2021 zijn twee leerbijeenkomsten gehouden, één met uitvoerend professionals en één met betrokken managers en beleidsmedewerkers, om gezamenlijk te reflecteren en inzicht te krijgen in wat goed gaat en wat beter kan in de ketensamenwerking tussen partijen bij zorgmeldingen in de zorg voor jeugd in Friesland. In deze bijeenkomsten zijn de succes- en belemmerende factoren in het samenwerkingsproces in kaart gebracht, met een concrete casus als startpunt. Vervolgens zijn verbeterpunten in relatie tot het samenwerkings- en werkproces geformuleerd om sneller passende hulp voor kwetsbare gezinnen te kunnen organiseren.

De opbrengsten van deze leerbijeenkomsten kun je HIER lezen.

Samen, leren, doen met behulp van de methodiek van actieleren (serie 1)

Binnen het project en het daaraan gekoppeld leernetwerk ‘Leren van Praktijkervaringen’, zijn in de periode januari 2021 – juni 2021 vier online bijeenkomsten gehouden. Deelnemers vanuit wijk- en gebiedsteams, zorgaanbieders, Actie- en ontwikkelprogramma Foar Fryske Bern en ervaringsdeskundige jeugdige bogen zich over actuele thema’s:

• Wat is nodig om, samen met het gezin, een grondige problemen- en krachtenanalyse te maken?
• Wat belemmert het krijgen van een samenhangend beeld van de situatie en het gezin? Welke methodieken kunnen hierbij helpen (o.a. het 7-factorenmodel, de krachtenwijzer en de viervensters) en wat zijn de mooie voorbeelden waar we van kunnen leren?
• Aan welke knoppen kunnen we draaien om te zorgen dat jongere en ouders maar één keer hun verhaal hoeven te vertellen en voldoende ruimte krijgen om dit goed te doen?
• Welke knoppen zijn het meest urgent? Welke stappen zijn nodig en haalbaar om de beoogde veranderingen in gang te zetten in de dagelijkse praktijk? Wat betekenen deze stappen voor het gezin, professional, gemeente, zorgaanbieder?

De praktijkvraagstukken en oplossingen zijn verkend met behulp van de methodiek van actieleren. Hierbij is stil gestaan hoe de vraagstukken zijn ontstaan, wat de mogelijke verklaringen zijn die hier een rol in spelen, wat ervoor zorgt dat de vraagstukken blijven bestaan en welke veranderingen er nodig zijn. De deelnemers wisselen kennis en ervaringen uit en reflecteren op eigen denken en handelen, wat daarin wel en niet werkt. Na elke leernetwerk bijeenkomst vragen we de deelnemers om de opgedane inzichten en geleerde lessen terug te koppelen binnen hun teams. In de daarop volgende bijeenkomsten reflecteren we op wat de uitwisseling met eigen collega’s heeft opgeleverd en wat dit betekent voor de stappen die we willen zetten om de praktijkvraagstukken op te lossen.

De opbrengsten van de vier leernetwerk bijeenkomsten (SERIE 1) zijn per sessie weergegeven in de onderstaande factsheets:

1. Impressie bijeenkomst d.d. 19 januari 2021 m.b.t. vraagverheldering en informatieverzameling. Welke informatie heb je minimaal nodig om goed inzicht te krijgen in wat er speelt in een gezin en om tot een samenhangend beeld van een gezin en de betreffende situatie te komen? Hoe vraag je deze informatie uit? Waar loop je tegen aan in jouw praktijk? Wat heb je daarin nog nodig?
2. Impressie bijeenkomst d.d. 9 maart 2021 m.b.t. verhaal van het gezin en concrete hulpmiddelen voor professionals om ervoor te zorgen dat jongere en ouders maar één keer hun verhaal hoeven te vertellen en voldoende ruimte krijgen om dit goed te doen?

3. Impressie bijeenkomst d.d. 10 mei 2021 m.b.t. knoppen om aan te draaien zodat het gezin maar eenmaal hun verhaal hoeft te vertellen. Tijdens de bijeenkomst hebben de deelnemers de knoppen geprioriteerd en stil gestaan bij de vraag ‘Wat is nodig om deze knop in te zetten in de dagelijkse praktijk’

4. Impressie bijeenkomst d.d. 21 juni 2021 m.b.t. thema’s ‘Systemisch kijken en oog hebben voor dynamiek in gezin en onderliggende problematiek van ouders’ en ‘Benutten reeds beschikbare informatie’. Tijdens de bijeenkomst hebben de deelnemers voor beide thema’s aangegeven, wat dit betekent voor hen als professional en voor de eigen organisatie en wat nodig is om dit daadwerkelijk te gaan doen aan de hand van de Future Wheel methode.

Factsheet ‘Hoe kunnen we samen de jeugdzorg verbeteren’

Sterre Hofman, masterstudent Youth, Society & Policy aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft stage gelopen binnen de Kenniswerkplaats en het deelproject ‘Leren van praktijkervaringen’. In het kader van haar stage heeft zij onderzoek gedaan naar de veelvoorkomende knelpunten in de Nederlandse jeugdhulp. Daarnaast heeft zij inspirerende voorbeelden en praktische tools gebundeld die professionals kunnen ondersteunen bij het oplossen van deze hardnekkige knelpunten.

Bekijk HIER de factsheet met de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek van Sterre Hofman en een schat aan inspirerende voorbeelden, tools en initiatieven die kunnen bijdragen aan het zoeken naar oplossingen.

Factsheet ‘Samenvatting evaluatie Team Toegang Hoogspecialistische Jeugdhulp’

De Kenniswerkplaats heeft in samenwerking met Foar Fryske Bern de evaluatie van Team Toegang HoogSpecialistische Jeugdhulp (HSJ) uitgevoerd. Hiervoor zijn onder andere door zowel de leden van Team Toegang als door de aanmelders (Gecertificeerde Instellingen en gebiedsteams) vragenlijsten ingevuld. Naast deze brede evaluatie hebben we ook een leernetwerkbijeenkomst gehouden met leden van Team Toegang en leden van het directie-management-overleg HSJ. De conclusies en leerpunten vanuit het leernetwerk HSJ komen overeen met de uitkomsten van de brede evaluatie.

Bekijk HIER de beknopte samenvatting van de belangrijkste resultaten van de evaluatie.

Als verdieping op bovenstaande evaluatie heeft een student Sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen interviews gehouden met een aantal teamleden van Team Toegang, verwijzers en opvolgers vanuit de jeugdhulpaanbieders om de samenwerking rondom concrete casussen in kaart te brengen en de knelpunten te inventariseren.

Lees HIER een samenvatting van dit onderzoek en de belangrijkste bevindingen.

Factsheet ‘Tips en trucs Adviesteam met betrekking tot leernetwerken Leren van praktijkervaringen in de (jeugd)hulpverlening’

Lees HIER de factsheet ‘Tips en trucs Adviesteam met betrekking tot leernetwerken Leren van praktijkervaringen in de (jeugd)hulpverlening’.